Như chúng ta đã tìm hiểu 10 bài vừa qua, có thể thấy phần lớn các từ trong tiếng Thổ được cấu thành bằng cách ghép lại với nhau.
Bài hôm nay sẽ đưa chúng ta tới 1 kiểu kết nối khác nữa, đó là kết nối hai vị ngữ.
Để dễ hiểu hơn, chúng ta cùng xem ví dụ sau:
Buổi sáng, tôi ăn sáng thật no. Sau khi ăn sáng xong, tôi tới trường
Sabah iyi bir kahvaltı yapıyorum. Kahvaltı yaptıktan sonra okula gidiyorum.
Hai câu trên đọc thấy thật rườm rà và “thiếu chuyên nghiệp” đúng không các bạn?
Để chuyên nghiệp và tự nhiên hơn, chúng ta thu gọn 2 câu trên thành:
Sabah iyi bir kahvaltı yapıp okula gidiyorum.
Buổi sáng, tôi ăn sáng thật no rồi đi học
Câu trên có 1 chủ ngữ là ben tôi , 2 vị ngữ: kahvaltı yapmak ăn sáng và okula gitmek tới trường.
Có thể thấy, mục đích của việc kết nối 2 vị ngữ là để câu trở nên gọn hơn, nghe hay hơn, tránh việc lặp từ quá nhiều.
Chúng ta đọc đoạn văn sau:
Merhaba, ben Mine. Sabahları sadece bir bardak çay içip erkenden evden çıkıyorum. Öğlene kadar hiç birşey yemeden sadece su ve bitki çay içiyorum. Öğlende döner alıp yiyorum. Akşamları da salata yiyip kilomu koruyorum.
Xin chào, mình là Mine. Các buổi sáng mình chỉ uống một cốc trà rồi ra khỏi nhà. Từ đó tới trưa, mình không ăn gì mà chỉ uống nước và trà thảo mộc. Buổi trưa mình mua bánh mì kẹp để ăn. Các buổi tối thì mình chỉ ăn salat để bảo toàn cân nặng :D.
Trong đoạn văn, có từ nào bạn thấy lạ lạ, chưa gặp qua không?
Chắc chắn là (içip, alıp, yiyip) đúng không nhỉ? Ba từ này thực chất là động từ içmek, almak và yemek, đã được biến đổi để nối vào với vị ngữ tiếp theo.
Ngoài (içip, alıp, yiyip) ra, từ yemek cũng đã được biến thành (yemeden).
Vậy có những cách kết nối hai vị ngữ nào?
Cách 1: (y)Ip
Với hậu tố này, chúng ta thêm như sau
| Động từ gốc (bỏ mak/mek) + ip/ıp/up/üp |
- Dựa vào nguyên âm cuối của gốc động từ để thêm ip/ıp/up/üp cho phù hợp
- Với gốc động từ kết thúc bằng nguyên âm, thêm y trước khi thêm ip/ıp/up/üp
Ví dụ
Yapmak -> Yapıp
Okumak -> okuyup
İndirmek -> indirip
- Riêng từ yemek, chúng ta sẽ biến thành yiyip
Ý nghĩa của hậu tố này là gì
- Chỉ hai hành động diễn ra liên tiếp gần nhau
Dün televizyonu kapatıp uyudum.
Hôm qua tao tắt ti vi cái là ngủ luôn
- Chỉ hai hành động diễn ra đồng thời
İşçiler yemekten zehirlenip hastalandılar
Những người công nhân bị ốm vì ngộ độc thực phẩm
Cách 2: Hậu tố mEdEn
Với hậu tố này, chúng ta thêm như sau
| Gốc động từ (bỏ mak/mek) + madan/meden |
Dựa vào nguyên âm cuối của gốc động từ để thêm madan hoặc meden cho phù hợp với quy luật.
Ví dụ
Dinlemek – dinlemeden
Yapmak – yapmadan
Ý nghĩa của hậu tố này là gì
- Nói về việc chưa làm 1 hành động nào đó
Kahvaltı yapmadan işe gitmem
Tôi sẽ không đi làm đâu nếu chưa ăn sáng
Dün televizyonu kapatmadan uyudum
Hôm qua tao đi ngủ mà chưa tắt ti vi nữa
Lưu ý, với cả hai hậu tố (y)Ip và mEdEn, chúng ta bắt buộc phải dùng chung 1 chủ ngữ.
Dün televizyonu annem kapatıp ben uyudum < đây là câu sai do dùng 2 chủ ngữ trong câu ghép này.
Bài hôm nay khá dễ và ngắn đúng không mọi người? Chúng ta cùng ôn tập lại bằng bài tập dưới đây nhé
Bài tập
Điền hậu tố vào chỗ trống cho thích hợp
