Đọc đoạn văn sau
Kendinizi daha iyi tanımaya çalışın çevrenize daha dikkatli bakın, belki de hayal ettiğiniz dünyanın içinde yasıyorsunuzdur. Bu nasıl mı olur? Şöyle:
_
Bir kartal, büyük bir dağın tepesinde yuva yapmış. Bir süre sonra kartalın dört adet yumurtası olmuş. Yumurtalar henüz kuluçka dönemindeyken bir deprem olmuş. Yuvadaki yumurtalardan bir, bu depremde düşüp, dağın tepesinden yuvarlana yuvarlana vadideki çiftliğe dek ulaşmış. Burası, bir tavuk çiftliğiymiş. Çiftlikteki tavuklar, bu farklı yumurtayı sahiplenmek istemişler. Yaşlı bir tavuk, bu yumurtadan çıkacak yavruyu büyütmeye karar vermiş. Sonunda yumurtalar çatlamaya, yavrular yumurtalardan çıkmaya başlamış. Tabi kartal yavrusu da çıkmış kabuğundan.
_
Kartal yavrusu çevresindeki yüzlerce tavuğun arasında kendini de tavuk sanmış ve bir tavuk gibi büyümeye başlamış. Yalnızca o kendisini tavuk gibi görmüyor, diğer tavuklar da onu bir tavuk olarak görüyorlar, ona tavukmuş gibi davranıyorlarmış. Kartal yavrusu zaman zaman içinden;
— “Ben çok farklıyım acaba ben kimim?” diye soruyormuş.
Ama, bu kuşkusunu dile getiremiyormuş.
_
Bir gün çiftlikte öteki tavuklara birlikte oyun oynarken, gökyüzünde kartallar görmüş. Kendini tutamamış ve “Tanrım, ne kadar güzel uçuyorlar. Keşke ben de onlar gibi uçabilsem..” diye bağırmış.
Tavuklar, onun bu sözlerine hep birlikte gülmüşler.
– “Sen bir tavuksun. Şunu asla aklından çıkarma; tavuklar kartallar gibi uçamazlar.‘
_
Küçük kartal, o günden sonra hemen her gün gökyüzüne bakıyor ve uçan kartallan arıyormuş gözleriyle… Bir kartal görünce çiftlikteki öteki tavukları unutuyor, gökteki kartalları büyük bir hayranlıkla izliyormuş. Kartal yavrusu, ne zaman ‘Keşke ben de bir kartal olsam, keşke ben de uçabilsem, dünyayı gökyüzünden görebilsem‘ dese, çevresindeki tavuklar aynı şeyleri söylüyormuş: “Boş hayaller kurma. Vazgeç düşlerinden.. Sen tavuksun ve hep tavuk olarak kalacaksın…”
_
Küçük kartal, bu sözlerden o kadar etkilenmiş ki sonunda bir kartal gibi göklerde özgürce kanat çırpma düşünden vazgeçmiş ve yaşamını bir tavuk gibi sürdürmeyi kabul etmiş. Ve bir tavuk gibi sürdürdüğü yaşamının sonunda bir tavuk gibi ölmüş.
_
Hãy cố gắng tìm hiểu bản thân mình, nhìn xung quanh kỹ lưỡng hơn một chút, có thể bạn đang sống trong thế giới mà bạn hằng mơ ước đấy. Vậy là sao? À, chuyện là…
_
Một nàng đại bàng làm tổ trên đỉnh một ngọn núi cao. Sau một thời gian, nàng hạ sinh 4 quả trứng. Khi những quả trứng đang ấm áp trong tổ của mình, một trận động đất xảy ra. Trận động đất đã khiến một trong những quả trứng rơi xuống chân núi, nơi có một trang trại. Một trang trại gà! Những gà mái mẹ trong trang trại thấy vậy liền muốn nhận quả trứng về làm con. Cuối cùng, một nàng gà mái khá có tuổi đã được quyền ấp quả trứng tới kỳ trứng nở. Một ngày, số trứng trong trang trại bắt đầu nở ra những chú gà con xinh xắn. Tất nhiên, chú đại bàng con bé nhỏ cũng đã chui ra khỏi vỏ.
_
Đại bàng con nghĩ rằng mình cũng là gà như hàng trăm anh em xung quanh mình, và nó bắt đầu lớn lên như một con gà bình thường. Không chỉ mình nó coi bản thân là gà, mà những người anh em gà của nó, tất nhiên cũng coi nó là gà. Lâu lâu, nó lại tự hỏi “Mình sao khác quá, mình thực chất là ai?”.
Nhưng nó không thể bày tỏ được nỗi băn khoăn này với bất kỳ ai.
_
Một ngày nọ, khi nó đang chơi cùng những anh em của mình trong trang trại, nó nhìn thấy những con đại bàng đang sải cánh trên bầu trời. Nó không thể kiềm chế được và hét lên “Chúa ơi, thật đẹp quá. Ước gì mình có thể bay như họ!”. Những người anh em gà của nó rộ lên cười “Mày là gà. Đừng bao giờ quên điều đó! Gà không bay được như đại bàng đâu!”.
_
Sau ngày hôm đó, đại bàng nhỏ hầu như ngày nào cũng nhìn lên bầu trời để nhìn ngắm những chú đại bàng bay lượn. Khi ấy, nó quên hẳn những người anh em gà của mình trong trang trại, nó chìm đắm vào sự ngưỡng mộ những đôi cánh đang sải bay trên bầu trời kia. Mỗi khi nó nói “Ước gì mình là đại bàng!”, “Ước gì mình cũng có thể bay!”. “Ước gì mình có thể nhìn thấy thế giới từ trên cao thật cao kia”, những con gà khác lại rộ lên cười và mỉa mai “Đừng mơ mộng nữa!”.
_
Đại bàng nhỏ đã bị ám ảnh với những lời mỉa mai này, tới nỗi cuối cùng nó quyết định từ bỏ ước mơ được vỗ cánh bay tự do trên bầu trời như đại bàng, và chấp nhận sống như một con gà. Để rồi cuối đời, nó cũng lìa xa trần thế như một con gà mà thôi.
Từ mới
- Çevre (danh từ) : môi trường
- Kartal (danh từ): đại bàng
- Yuva (danh từ): tổ
- Kuluçka (danh từ): sự ấp
- Dönem (danh từ): thời kỳ
- Deprem (danh từ): động đất
- Vadi (danh từ): thung lũng
- Çiftlik (danh từ): trang trại
- Çatlamak (động từ): vỡ
- Kabuk (danh từ): vỏ
- Kuşku (danh từ): sự nghi ngờ, nỗi băn khoăn
- Gökyüzü (danh từ): bầu trời
- Tanrım!: Chúa ơi!
- Öteki(tính từ) : khác (trong tiếng Anh là “other”)
- Şey (danh từ): thứ
- Özgür(tính từ): tự do
- Çırpmak(động từ) : sải (cánh)
- Ölmek (động từ): chết
Đọc hiểu văn bản
Đánh dấu vào Var nếu trong bài có nội dung như các câu bên trái, nếu không có, đánh dấu vào cột Yok
Ngữ pháp
Trong đoạn văn trên, chúng ta thấy có một vài điểm ngữ pháp khá lạ đúng không nhỉ? Đó là khi đại bàng nhỏ nhìn lên trời và thốt lên “Keşke ben de bir kartal olsam, keşke ben de uçabilsem, dünyayı gökyüzünden görebilsem”,…
Đây chính là văn phạm ngữ pháp của ngày hôm nay: ƯỚC.
Chúng ta hoàn toàn có thể dự đoán được từ “ước” trong tiếng Thổ là gì đúng không? Đúng vậy, là “keşke”. Tuy nhiên, để nói mình “ước” một điều gì đó, chúng ta không chỉ thêm “keşke” là xong. Tiếng Thổ mà, chẳng mấy khi chỉ đơn giản thêm từ vào câu mà nó còn cần biến đổi hậu tố của động từ trong câu nữa.
Thật may là cách thêm cũng dễ ẹc, không có gì khó khăn cả.
Động từ gốc (bỏ mak/mek) + sa/se + hậu tố chỉ ngôi
Hậu tố chỉ ngôi:
- Ben – thêm m
- Sen – thêm n
- O – không thêm
- Biz – thêm k
- Siz – thêm niz/nız
- Onlar – thêm lar/ler
Ví dụ
- Keşke ben de bir kartal olsam
- Keşke sen de bir kartal olsan
- Keşke o da bir kartal olsa
- Keşke biz de bir kartal olsak
- Keşke siz de bir kartal olsanız
- Keşke onlar da kartal olsalar
Lưu ý:
Đôi khi, chúng ta không cần thêm keşke, người nghe vẫn hiểu chúng ta đang ước, chỉ cần chúng ta thêm các hậu tố như bên trên.
Tuy nhiên, trong 1 số ngữ cảnh, thêm hậu tố như trên không có nghĩa là “ước”.
- Văn cảnh 1
Ben senin yerinde olsam, böyle yapmam.
Nếu tao ở vị trí của mày, tao không làm vậy đâu
Zamanım olsa, tabi ki seninle gelirim
Nếu anh có thời gian, tất nhiên anh sẽ tới (đó) với em
Ở văn cảnh này, hậu tố sa/se này mang ý nghĩa “nếu”
- Văn cảnh 2
Yarınki partiye ben de gelsem mi?
Tao có nên tới bữa tiệc ngày mai không nhỉ?
Bu akşam yemeği evde yemesek mi? Ne dersin?
Tối nay bọn mình không ăn ở nhà có được không nhỉ? Anh nghĩ sao?
Ở văn cảnh này, hậu tố sa/se mang ý nghĩa người nói đang băn khăn 1 điều nào đó và muốn tìm câu trả lời, lời khuyên từ đối phương.
Lưu ý:
Trong 2 văn cảnh nêu trên, không được thêm keşke vì các văn cảnh này không có mục đích mô tả điều ước của người nói.
Mở rộng
Ngoài các cách sử dụng trên cho hậu tố se/sa, nó còn có các ý nghĩa sau khi sử dụng 1 động từ lặp lại 2 lần:
Bu sorunu çözse çözse (yalnızca) Murat çözer.
Cái vấn đề này cứ giải quyết mãi rồi cuối cùng (cũng chỉ có) Murat mới giải quyết được thôi
Sınav sürse sürse (en çok) 2 saat sürer.
Bài thi diễn ra trong (cùng lắm là) 2 tiếng thôi
Biz istesek de istemesek de, anlaşılan, sen bunu yapacaksın.
Dù bố mẹ có muốn hay không, thì con cũng sẽ làm điều đó mà
Sen gelsen de gelmesen de biz gidiyoruz.
Mày đến hay không đến thì chúng tao cũng đi
Trong đời sống giao tiếp hàng ngày, các bạn sẽ gặp rất nhiều các ngữ cảnh khác nhau của hậu tố sa/se. Bài học hôm nay giới thiệu cho các bạn cách sử dụng phổ thông và đơn giản nhất của hậu tố này. Hẹn gặp lại hậu tố này ở các bài sau nhé.
Bài tập
Điền hậu tố thích hợp vào chỗ trống
TIẾNG THỔ DỄ ẸC 