Chào mừng các bạn đến với trình độ B2. Quả là một chặng đường dài để tới được ngày hôm nay!
Kể từ bài này, mình sẽ thay đổi các viết bài giảng một chút. Thay vì chia thành các bài nhỏ, mình sẽ gộp lại nhau thành 1 bài lớn. Kiến thức của sách Yüksek thường là các phần văn phạm ngữ pháp trộn lẫn với nhau, do vậy chia thành từng bài nhỏ không được hợp lý cho lắm. Và do các bạn một khi đã tới được trình độ này thì kiến thức tiếng Thổ có thể gọi là khá vững rồi, nên cách mình viết bài giảng sắp tới không hẳn là “giảng bài” nữa, mà giống với chia sẻ về các cách sử dụng của văn phạm hơn. Có một số bài, mình sẽ không viết lại công thức vì các quy luật công thức các bạn đã học hết ở các trình độ trước rồi. Nào, chúng ta lại bước vào bậc thang tiếp theo trên con đường chinh phục tiếng Thổ thôi!
Động từ phức hợp là gì?
Là loại động từ được kết hợp từ nhiều thì khác nhau.
Ví dụ, các bạn đã học về thì tương lai chưa hoàn thành hay thói quen của quá khứ, đây chính là 2 trong các loại động từ phức hợp.
Về cơ bản, động từ phức hợp có 3 loại chính. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu từng loại.
ĐỘNG TỪ PHỨC HỢP (TRẦN THUẬT)
Công thức:
Động từ chia theo các thì (ngôi o) + du/dü/tu/tü + đuôi chỉ ngôi
Ví dụ
Eve geldiğimde halen uyuyordu
Khi tôi về tới nhà thì anh ấy vẫn đang ngủ
Tìm hiểu bảng dưới đây để hiểu rõ hơn về cách kết hợp các thì với du/dü/tu/tü. (Du/dü/tu/tü có thể được hiểu nôm na là đuôi trần thuật)
Lấy ví dụ với động từ sevmek
| Sevdiydi | Kết hợp thì quá khứ với đuôi trần thuật |
| Sevmişti | Kết hợp thì nghe đồn với đuôi trần thuật |
| Seviyordu | Kết hợp thì hiện tại tiếp diễn với đuôi trần thuật |
| Sevecekti | Kết hợp thì tương lai đơn với đuôi trần thuật |
| Severdi | Kết hợp thì hiện tại chung với đuôi trần thuật |
| Sevmeliydi | Kết hợp hậu tố “nên” với đuôi trần thuật |
| Seveydi | Kết hợp hậu tố đề nghị với đuôi trần thuật |
| Sevseydi | Kết hơp hậu tố điều kiện với đuôi trần thuật |
Lưu ý: không thể kết hợp hậu tố mệnh lệnh với đuôi trần thuật.
ĐỘNG TỪ PHỨC HỢP (NGHE ĐỒN)
Công thức:
Động từ chia theo các thì (ngôi o) + miş/mış/muş/müş + đuôi chỉ ngôi
Ví dụ:
Türkiye’ye gelmeden önce biraz Türkçe öğrenmişti
Trước khi đến Thổ Nhĩ Kỳ nó đã học một chút tiếng Thổ rồi
Nhìn bảng dưới đây để hiểu rõ cách kết hợp giữa các thì và đuôi “nghe đồn” nhé
Lấy ví dụ với động từ yapmak
| Yapmışmış | Thì nghe đồn kết hợp với đuôi nghe đồn |
| Yapıyormuş | Thì hiện tại tiếp diễn kết hợp với đuôi nghe đồn |
| Yapacakmış | Thì tương lai đơn kết hợp với đuôi nghe đồn |
| Yaparmış | Thì hiện tại chung kết hợp với đuôi nghe đồn |
| Yapmalıymış | Kết hợp hậu tố “nên” với đuôi nghe đồn |
| Yapaymış | Kết hợp hậu tố đề nghị với đuôi nghe đồn |
| Yapsaymış | Kết hợp hậu tố điều kiện với đuôi nghe đồn |
Chú ý: Không thể kết hợp đuôi nghe đồn với thì quá khứ đơn và hậu tố mệnh lệnh
ĐỘNG TỪ PHỨC HỢP (ĐIỀU KIỆN)
Công thức:
Động từ chia theo các thì (ngôi o) + sa/se + đuôi chỉ ngôi
Keşke seni daha önce tanışaydım
Giá mà em quen anh từ trước đó
Nhìn bảng dưới đây để hiểu rõ cách kết hợp giữa các thì và đuôi điều kiện nhé
Lấy ví dụ với động từ bilmek
| Bildiyse | Thì quá khứ đơn kết hợp với đuôi điều kiện |
| Bilmişse | Thì nghe đồn kết hợp với đuôi điều kiện |
| Biliyorsa | Thì hiện tại tiếp diễn kết hợp với đuôi điều kiện |
| Bilecekse | Thì tương lai đơn kết hợp với đuôi điều kiện |
| Bilirse | Thì hiện tại chung kết hợp với đuôi điều kiện |
| Bilmeliyse | Kết hợp hậu tố “nên” với đuôi điều kiện |
Chú ý: Không thể kết hợp đuôi điều kiện với chính đuôi điều kiện, hậu tố mệnh lệnh và hay hậu tố đề nghị.
CÁC Ý NGHĨA KHI DÙNG ĐỘNG TỪ PHỨC HỢP
- Bày tỏ thái độ mỉa mai, không tin bằng cách kết hợp thì nghe đồn và đuôi nghe đồn
Sınavda çok çalışmışmış
Gớm nó thì học chăm chỉ cho kỳ thi lắm đấy! (với giọng mỉa mai và không tin)
- Dùng để nói về 1 thói quen đã bị từ bỏ bằng cách kết hợp thì hiện tại chung với đuôi trần thuật
Küçükken birbirimize mektup yazardık
Hồi còn nhỏ bọn mình vẫn thường hay viết thư cho nhau mà
- Dùng để trần thuật 1 vấn đề mình nghe lại được từ người khác bằng cách kết hợp thì hiện tại tiếp diễn với đuôi nghe đồn
Çocuklar bahçede oynuyormuş.
Nghe nói bọn trẻ đang chơi ngoài vườn
- Dùng để trần thuật 1 chuyện suýt xảy ra nhưng lại không xảy ra bằng cách kết hợp thì tương lai đơn và đuôi trần thuật
Arkadaşım dün bize gelecekti.
Hôm qua bạn tao đã định đến nhà chúng ta chơi (nhưng lại không đến)
- Dùng để trần thuật 1 sự việc chắc chắn đã xảy ra bằng cách kết hợp thì nghe đồn với đuôi DIR
Kalemleri bırakın, sınav sona ermiştir.
Tất cả các trò hãy buông bút, đã hết giờ làm bài rồi!
- Dùng để trần thuật về 1 vấn đề mình dự đoán có thể xảy ra bằng cách kết hợp thì nghe đồn với đuôi DIR
Belki Ahmet’i de aramıştır
Chắc là nó đã gọi cho Ahmet rồi
(Các bạn biết tại sao hai cách dùng trên lại gần như đối lập nhau – 1 cái là chắc chắn, 1 cái là dự đoán – trong khi cùng dùng chung cách kết hợp thì nghe đồn và đuôi DIR đúng không? Nếu vẫn băn khoăn, các bạn hãy xem lại bài – Hậu tố DIR khẳng định hay dự đoán nhé 😉 )
TIẾNG THỔ DỄ ẸC 